Trong vụ việc linh mục Đặng Hữu Nam đứng ra phát động và kêu gọi, tổ chức cho hàng nghìn giáo dân nộp đơn tại TAND TP Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh để kiện Công ty Formosa, theo thông tin từ mạng xã hội và internet, đã có sự giúp đỡ của nhiều luật sư tài giỏi, tâm huyết. Đây là vụ việc phức tạp nhưng cũng nhiều thú vị đến mức…nực cười dứoi góc độ luật học và kinh tế, tôi sẽ có bài phân tích để cảnh báo ngừoi dân nên làm gì. Trong bài viết dứoi đây, trước hết, chỉ xin giới thiệu một số thông tin mà chúng tôi ghi nhận được về các luật sư mà không ít ngừoi dân đang tôn sùng, gửi trọn niềm tin, cho rằng họ tài giỏi, tâm huyết, là những anh hùng cứu độ chúng sinh của thời đại mới…
Những kịch bản hoành tráng: “Há miệng chờ…đô”
Theo báo chí và mạng xã hội thì trước khi tổ chức cho giáo dân của mình và vùng phụ cận tiến hành làm đơn khởi kiện Formosa, Linh mục Đặng Hữu Nam đã ra tận Hà Nội để tham vấn, nhờ sự giúp đỡ của LS Trần Vũ Hải, Trần Thu Nam và một số luật sư “thiếu thiện cảm với chính quyền” khác. Ông LS Trần Vũ Hải và cộng sự của mình đã vào tận giáo xứ Phú Yên để tư vấn, hỗ trợ về mặt pháp lý (nội dung, hình thức của đơn khởi kiện...). Trước đó, khi bắt đầu tiến hành thực hiện việc chuẩn bị hồ sơ khởi kiện, Linh mục Đặng Hữu Nam đã tiếp cận và nhờ văn phòng của luật sư Hà Huy Sơn ở Hà Nội tham vấn về điều kiện pháp lý và xem xét, duyệt hồ sơ. Luật sư Hà Huy Sơn là người đã làm một đơn khởi kiện mẫu đưa lên trang cá nhân để hướng dẫn giúp cho người dân có nhu cầu khởi kiện.
Không chỉ các luật sư trên, thời gian qua, nhiều vị luật sư “dân chủ” khác cũng phát ngôn đưa ra những “kịch bản” ngon lành về vụ kiện. Xin được lược ghi các phát ngôn này trên báo chí và mạng xã hội, internet :
“Luật sư Võ An Đôn: “Nếu bà con ở Nghệ An, Hà Tĩnh khởi kiện Formosa mà có đầy đủ bằng chứng cho rằng nguyên nhân thiệt hại là do Formosa gây ra thì việc này thắng kiện là 100% nắm trong tay bởi vì vụ kiện này rất là đơn giản” (nhưng đơn giản thế này để thắng thì…không biết (!).
LS Lê Quốc Quân: “Một khi nộp đơn tại đó rồi, ở đó thụ lý có nghĩa là cây kim giây đã chạy thì nó sẽ đẩy kim phút nó chạy và sẽ đẩy kim giờ nó chạy và buộc phải giải quyết”.
Luật sư Hà Huy Sơn, không chỉ giúp giáo dân làm đơn kiện mà đứng ra làm đơn “Tố giác về tội phạm” đối với nhà máy thép Formosa vì lý do… “Tội chống loài người”!
600 người đi kiện, “nó là một dấu hiệu đầu tiên về việc cư xử văn minh nhất đối với một quốc gia," Luật sư Lê Văn Luân nêu quan điểm và vẽ ra kịch bản ngon ăn cho ngư dân khi kết nối sự việc với vụ một luật sư người Ý kiện hãng hàng không Vietnam Airlines, hãng này đã “phải chuyển ngay số tiền 8 triệu đô la cho luật sư người Ý”
Nhiều luật sư khác liên hệ với “vụ kiện béo bở và chắc ăn như vụ tràn dầu ở Vịnh Mexico, rất nhiều tổ hợp luật sư đã đứng ra đại diện cho những người bị hại mà không lấy trước một đồng xu nào. Mọi việc họ lo hết. Sau đó, Công ty BP phải tốn mất 53 tỷ USD để phục hồi môi trường và bồi thường cho các nạn nhân. Từ đó họ kêu gọi: “Vụ kiện ở Vũng Áng cũng là một vụ kiện “chắc ăn 100%”. Nhưng chi phí cho các luật sư sẽ được tính bằng phần trăm trên trên kết quả sẽ thu nhận được như 10% hay 20% chẳng hạn. Số này hơi bị nhiều nên cách tốt nhất là lập một quỹ kiện Formosa.
Rất nhiều luật sư khác thì lên tiếng xúi giục người dân nên “quốc tế hóa” vụ kiện, kiên jra tòa án quốc tế. Để làm điều này, họ phát động chiến dịch mỗi ngừoi dân đóng góp…1USD để có tài chính cho vụ kiện.
Trời, sao khôn quá ta, kiểu gì luật sư cũng có tiền là sao, hèn chi xúi dân kiện dữ à).
Đôi điều về tâm – tài của các luật sư
Trong vụ kiện này, nổi lên hai gương mặt luật sư được bà con gửi trọn niềm tin. Chúng tôi xin được thông tin về hai gương mặt yêu quý đó như sau:
Trước hết, nói về luật sư Trần Vũ Hải, blog DG từng viết: “Trong vụ cưỡng chế đất ở Văn Giang – Hưng Yên không khó để thấy sự xông xáo, năng nổ của LS Hải. Người thân của tôi ở Văn Giang từng được trực tiếp diện kiến khi vị LS này vận động bà con ở đây yên tâm và quyết tâm …khiếu kiện đến cùng vì LS Hải sẽ chi tiền không giới hạn hỗ trợ bà con về thủ tục pháp lý, cũng như đeo đuổi việc khiếu kiện. Ai có “khó khăn” gì LS Hải sẽ giúp đỡ …vô tư. Hay trong vụ kiện EVN của bà con Thái Nguyên cũng vậy, việc ký hợp đồng thuê LS chỉ là làm …phép, còn yên tâm rằng bà con khiếu kiện cứ đổ về Hà Nội sẽ được trợ giúp mọi mặt, cả về …vật chất!”.
Theo tường trình của nhiều công dân với CQĐT, luật sư Trần Vũ Hải hứa trợ giúp pháp lý giúp họ đòi quyền lợi, nhưng thực tế chỉ giúp họ soạn một số văn bản rồi bảo các hộ dân tụ tập tại cổng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN - số 18 Trần Nguyên Hãn, Hoàn Kiếm, Hà Nội) gây áp lực đòi bồi thường. CQĐT CATP Hà Nội khẳng định, luật sư Trần Vũ Hải có kiến thức, hiểu biết pháp luật nhưng không trợ giúp cho công dân những việc làm đúng pháp luật, mà lại tư vấn cho họ làm các việc không mang lại kết quả, thậm chí vi phạm pháp luật.Trách nhiệm giải quyết bồi thường thiệt hại thuộc UBND các cấp, nhưng ông Hải lại hướng dẫn người dân viết đơn gửi EVN và “hướng dẫn” công dân tiếp tục viết đơn kiện, tụ tập đông người, dài ngày tại cổng trụ sở EVN.
Chính ông Nguyễn Trọng Tỵ - chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP. Hà Nội trong công văn gửi UBND TP nêu rõ: “…Việc tập trung đông người kéo đến ăn nằm tại cổng của EVN là phi lý, trái pháp luật”. EVN trong văn bản gửi Ban chủ nhiệm đoàn luật sư Việt Nam cũng đã nêu rõ luật sư Trần Vũ Hải và các cộng sự đã có các hành vi: kích động, xúi giục các hộ dân khiếu nại, khiếu kiện không đúng trình tự pháp luật, không đúng đối tượng và không có cơ sở pháp lý. Lợi dụng nghề nghiệp, danh nghĩa luật sư để gây mất trật tự trị an trước trụ sở EVN, gây ảnh hưởng xấu đến TTATXH; và xâm phạm nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của EVN, làm mất uy tín của EVN trước dư luận xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh hàng ngày của EVN…
Như vậy, ngay trong vụ Thái Nguyên liên quan đến EVN, ông Trần Vũ Hải đã có dấu hiệu vi phạm pháp luật khi kích động, lôi kéo bà con tụ tập, khiếu kiện. Nên nhớ Điều 6 (Luật khiếu nại năm 2011 (có hiệu lực 01/7/2012)) qui định rõ các hành vi bị nghiêm cấm:5. Cố tình khiếu nại sai sự thật;6. Kích động, xúi giục, cưỡng ép, dụ dỗ, mua chuộc, lôi kéo người khác tập trung đông người khiếu nại, gây rối an ninh trật tự công cộng. 7. Lợi dụng việc khiếu nại để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; xuyên tạc, vu khống, đe dọa, xúc phạm uy tín, danh dự của cơ quan, tổ chức, người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, người thi hành nhiệm vụ, công vụ khác.
Mới đây, theo Báo An ninh Thủ đô, CQĐT CATP Hà Nội cho biết, đang thụ lý điều tra, xác minh đơn của 12 hộ dân ở tỉnh Tây Ninh, tố cáo luật sư Trần Vũ Hải về việc nhận tiền, hứa hẹn đòi đất cho dân; thu tiền của 9 hộ dân với mức 6,5 triệu đồng/ hộ và 5 hộ dân với mức 5 triệu đồng/ hộ. Nhưng cuối cùng chỉ tổ chức được 2 buổi đối thoại với UBND tỉnh Tây Ninh, sau đó không làm được gì cho dân, và cũng không trả lại tiền.
Như vậy, hành vi của luật sư Hải đã có dấu hiệu vi phạm “Điều 1 của Quy tắc 14.QUY TẮC ĐẠO ĐỨC VÀ ỨNG XỬ NGHỀ NGHIỆP LUẬT SƯ VIỆT NAM(Ban hành kèm theo Quyết định số 68/QĐ-HĐLSTQ ngày 20 tháng 7 năm 2011 của Hội đồng luật sư toàn quốc): LS không được: "Chủ động xúi giục, kích động khách hàng kiện tụng..”…
Xin được nêu lại một số sự việc nổi đình đám của ông Trần Vũ Hải để mọi người biết ông là ai:
1/ Năm 2005, tựa như Cù Huy Hà Vũ tự ứng cử chức Bộ trưởng Bộ Giáo dục, ông Hải ứng cử vào chức Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá VN với lời tuyên bố kinh hồn: “ một luật sư hoàn toàn có thể làm Chủ tịch Liên đoàn bóng đá một quốc gia, thậm chí thế giới”. Tại đại hội ông Hải đã in khoảng 400 cuốn đề cương tranh cử chức chủ tịch LĐBĐ VN khóa V (dày 20 trang), trình bày cầu kỳ, đẹp mắt để phát rộng rãi tại đại hội. Song ở trang bìa thứ 2 của cuốn đề cương này, luật sư Trần Vũ Hải đã tự động sao chép khá nhiều bức ảnh bóng đá để trang trí mà không đề tên tác giả. Nhà báo Xuân Gụ (Báo Quân đội Nhân dân nay là Phó chủ tịch LĐBĐ Việt Nam) - tác giả của nhiều tấm ảnh được sử dụng ở trang bìa cuốn đề cương tranh cử của ông Hải rât bức xúc vì ông Hải không hề xin phép tác giả cho sử dụng những tấm ảnh trên. Nhà báo Xuân Gụ đã liên hệ điện thoại với luật sư Trần Vũ Hải để yêu cầu ông trả lời về hành động sao chép, sử dụng hình ảnh không xin phép nhưng cuộc gọi bị từ chối do ông Hải bận dự họp tại đại hội.
2/ Năm 2009, luật sư Trần Vũ Hải bị tước quyền đại biểu tại Đại hội VFF khóa VI khi đang làm thuê tư vấn pháp lý cho đội bóng Sài Gòn United, một sự kiện hy hữu trong các kỳ Đại hội VFF, bởi lẽ trong lịch sử, chưa có đội bóng nào bị tước quyền đại biểu chính thức. Lý do vì ông lề mề nộp hồ sơ muộn thời gian và không đủ tư cách pháp nhân.
3/ Trong phiên tòa vụ án "Lợi dụng quyền tự do dân chủ...", "Chống người thi hành công vụ" và "Cố ý gây thương tích" xảy ra tại xã Tân Dân, huyện Khoái Châu, Hưng Yên ngày 27/3/2009 , LS Hải và LS Trần ĐÌnh Triển, Lưu Vũ Anh cũng bị Tòa đuổi ra ngoài mà theo thẩm phán Nguyễn Trung Kiên “sở dĩ luật sư bị mời ra ngoài vì đã vi phạm nội quy của tòa như: nghe điện thoại dị động trong phòng xử án, yêu cầu luật sư đứng lên trả lời HĐXX nhưng luật sư không đứng.”.
4/ Năm 2011, ông Trần Vũ Hải ở phiên tòa sơ thẩm vụ án Cù Huy Hà Vũ, ông Hải là luật sư bào chữa nhưng vi phạm các qui định tố tụng đã bị đuổi khỏi phiên tòa. Theo tường - thuật của một nhà báo trong phiên tòa trên blog Đào Tuấn’s blog có đoạn:”Thẩm phán Nguyễn Hữu Chính liên tục rung chuông, liên tục nhắc nhở các luật sư và bị cáo “dừng lại”. Một nữ đồng nghiệp chép miệng rằng có khi bác Chính phải “dừng lại” đến 4-500 lần chứ không ít. Mình cũng đếm có phút, ông đã hơn 10 lần rung chuông, nhắc “dừng lại”.
Và đỉnh điểm là trong phần xét hỏi, ông đã yêu cầu lực lượng cảnh sát tư pháp “mời” LS Trần Vũ Hải ra khỏi toà khi bị nhắc nhở “dừng lại” tới 3 lần, mà ông Hải vẫn tiếp tục nói.”. TTXVN đưa tin: “Do vi phạm nội quy phiên tòa, sau nhiều lần bị nhắc nhở, luật sư Trần Vũ Hải đã bị Hội đồng xét xử yêu cầu ra khỏi phòng xử.”. Buồn cười nhất là trong lập luận tại phiên tòa, theo ông Hải, Cù Huy Hà Vũ không những vô tội, mà còn đáng là anh hùng, ủng hộ những yêu cầu quái dị của Cù như: đòi hoãn phiên tòa vì bồi thẩm đoàn đều là …đảng viên, Toà phải triệu tập của Thủ tướng và Chủ tịch nước đến dự Tòa…
5/ Năm 2012: Trong vụ cưỡng chế đất ở Văn Giang – Hưng Yên, như đã nêu LS Hải tích cực vận động bà con ở đây yên tâm và quyết tâm …khiếu kiện đến cùng vì LS Hải sẽ chi tiền không giới hạn hỗ trợ bà con về thủ tục pháp lý, cũng như đeo đuổi việc khiếu kiện.
6/ Năm 2013, Tại phiên tòa Đoàn Văn Vươn, LS Hải cũng khiến chủ tọa nhiều lần phải rung chuông vì những lập luận rất ‘cùn” như ông Vươn không “chống người thi hành công vụ” mà là “ phòng vệ chính đáng” hay “tự vệ”, lực lượng cưỡng chế đã “đột nhập trái phép” vào khu vực cưỡng chế…
7/ Năm 2015 (vụ Thái Nguyên): Các hộ dân ở huyện Đại Từ khiếu nại đến cơ quan chức năng sức khỏe của họ bị ảnh hưởng bởi đường dây 220 KV Tuyên Quang – Thái Nguyên, và việc đền bù chưa thỏa đángHai cá nhân đại diện cho các hộ dân huyện Đại Từ đã ký thỏa thuận Trợ giúp pháp lý với luật sư Hải, và ông Hải đã thu tổng cộng 84 triệu đồng. Theo qui định của pháp luật, việc trợ giúp pháp lý không được thu bất kỳ khoản phí, lệ phí, thù lao từ người được trợ giúp pháp lý. Theo tường trình của nhiều công dân với CQĐT, luật sư Trần Vũ Hải hứa trợ giúp pháp lý giúp họ đòi quyền lợi, nhưng thực tế chỉ giúp họ soạn một số văn bản rồi bảo các hộ dân tụ tập tại cổng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN - số 18 Trần Nguyên Hãn, Hoàn Kiếm, Hà Nội) gây áp lực đòi bồi thường.
Còn về luật sư Hà Huy Sơn, theo một bài viết đăng trên blog Mõ Làng, Hà Huy Sơn sinh ngày 04/10/1966 tại xã Tân An, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang; là một luật sư có tiếng từng tham gia bào chữa cho một số "vụ án chính trị lớn tại Việt Nam"; lại từng nhiệt tâm tham gia phong trào chống Trung Quốc gây hấn ở Biển Đông. LS Sơn xuất thân trong một gia đình có truyền thống cách mạng bố là liệt sỹ chống Mỹ và từ năm 2013 đến nay đã tham gia tư vấn pháp lý, bào chữa bảo vệ quyền lợi cho nhiều “nhà dân chủ” Kết quả một số vụ án do luật sư Hà Huy Sơn bào chữa:
- Nhạc sĩ dân chủ Việt Khang 4 năm tù giam và 2 năm quản thúc, Nhạc sĩ dân chủ Trần Vũ Anh Bình 6 năm tù giam và 2 năm quản thúc.
- Nguyễn Văn Oai, Nguyễn Đình Cương; Thái Văn Dung; Nguyễn Văn Duyệt, mỗi bị cáo bị phạt 4 năm tù, phạt quản chế cấm đi khỏi nơi cư trú 4 năm; Trần Minh Nhật bị phạt 4 năm tù, phạt quản chế cấm đi khỏi nơi cư trú 3 năm…
- Đinh Nguyên Kha 10 năm tù, Nguyễn Phương Uyên 6 năm tù.
- Bùi Thị Minh Hằng mức án 3 năm tù giam…
Những điểm chung của tất cả những vụ án LS Hà Huy Sơn bào chữa là gì? Tỉ lệ bào chữa thành công 0%, tỉ lệ giảm án 0%, tỉ lệ kháng án thành công 0%!
Còn tại phiên tòa xét xử vụ Đoàn Văn Vươn năm 2013 mà tôi có mặt, trong sổ tay phóng viên còn ghi một đoạn LS Hà Huy Sơn bào chữa như sau, xin được ghi lại để hầu bạn đọc:
LS hà Huy Sơn: 6 bị cáo thì 3 bị cáo tố cáo bị ép cung, có người bị gẫy răng.
Bình ga có ga mà nổ thì nó sẽ nổ, bị méo có thể không khách quan, công an đập méo à.
HĐXX nhắc nhở nếu nghi ngờ ông phải nói rõ, khôngtheer nghi ngờ vu vơ. LS nói cái gì phải có căn cứ phảps lý, nói bị ép cung gẫy răng thì có chứng cứ gì không. Ông Sơn nói đó là tôi nêu ra thế chứ cũng không có căn cứ.
Ông Sơn lại ca ngợi ông Vươn có công khai phá, trong khi Nhà nước lại dễ dãi cho nước ngoài thuê bị toà nhắc nhở không được đi “lan man” như thế.
Ông Sơn lại nói đến vụ án thời Pháp và bị HĐXX nhắc nhở đây là xét xử công khai, không nhắc đến những vụ án khác.
Ông Vươn là một người nông dân, đại diện cho hơn 80 triệu nông dân. Toà nhắc nhở ông Vươn làm sao đại diện cho hơn 80 triệu dân được. Ông Sơn đành xin bỏ câu đã nói song vẫn vớt vát ông Vươn là gia đình công giáo yêu nước…”
Có lẽ, với những thông tin như trên, cũng đủ cho bạn đọc hiểu được phần nào về các luật sư giúp đỡ giáo dân đi kiện hiện nay. Chưa bàn đến tính chất đúng sai của vụ kiện, chỉ riêng tâm và tài của các luật sư “tỏa xáng” đến vậy sẽ giúp những ngừoi dân lầm than tiếp tục sa chân sâu thêm vào vũng bùn kiện tụng chưa biết sẽ đi về đâu nhưng các luật sư thì luôn có thêm việc để làm, có đất để “diễn” và thêm nổi tiếng đồng thời tiền vẫn chảy về cùng những sự trợ giúp thật…tài ba!
Văn Minh